Umowy o pracę na czas określony – zmiany kodeksu pracy w 2016r.

Rok 2016 przyniósł liczne zmiany w prawie pracy. Zostały nimi objęte przede wszystkim umowy o pracę na czas określony. 22 lutego 2016 r. weszły w życie znowelizowane przepisy dotyczące m.in. zatrudniania na podstawie umów o pracę na czas określony. Zostały one wprowadzone ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220). Nowelizacja ta miała na celu wzmocnienie pozycji pracownika w ramach stosunku pracy i ustabilizowanie rynku pracy poprzez ograniczenie nieuzasadnionego wykorzystywania umów o pracę na czas określony.

W ramach tej nowelizacji wprowadzono zgodnie z regulacjami unijnymi dwa limity (czasowy i ilościowy) zawierania umów terminowych. Dotąd funkcjonował tylko jeden limit – ilościowy (można było zawrzeć maksymalnie dwie umowy na czas określony; trzecia z mocy prawa przekształcała się w umowę o pracę na czas nieokreślony). Inne ważne zmiany dotyczyły zasad ustalania okresu wypowiedzenia dla tego rodzaju umów.

I. Limity zawierania umów o pracę na czas określony.

Od 22 lutego 2016 r. maksymalny okres, na jaki może być zawarta umowa o pracę na czas określony wynosi 33 miesiące (niezależnie od tego, czy jest to jedna, czy kilka kolejnych umów). Wraz z upływem tego okresu umowa o pracę będzie wywoływała skutki jak umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony. Niezależnie od tego można zawrzeć maksymalnie trzy umowy na czas określony. Zawarcie czwartej umowy pomiędzy tym samym pracownikiem i pracodawcą jest równoznaczne z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony. Do limitu wliczać się będą wszystkie umowy na czas określony zawarte pomiędzy danymi stronami – bez względu na przerwy w zatrudnieniu.

Przykład

Po 22 lutym 2016 r. (a więc już po wejściu w życie znowelizowanych przepisów) pracodawca zawarł z pracownikiem umowę o pracę na czas określony na 30 miesięcy
(na dwa i pół roku).

Pracodawca w podanym stanie faktycznym może z tym samym pracownikiem zawrzeć jeszcze jedną umowę o pracę na czas określony na trzy miesiące albo dwie umowy o pracę na czas określony, których łączny okres trwania nie przekroczy trzech miesięcy.

Warto zaznaczyć, że do wyżej wspomnianych limitów nie liczy się umów o pracę zawartych na okres próbny. Natomiast zawarcie aneksu przedłużającego umowę o pracę nadal jest uważane za zawarcie kolejnej umowy. W przypadku umów o pracę na czas określony zawartych przed wejściem w życie nowych przepisów, zgodnie z przepisami przejściowymi, limity należy liczyć od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 22 lutego 2016 r.

II. Wyjątki od limitów.

Powyższe ograniczenia nie znajdą zastosowania w czterech przypadkach:

w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.

W tym ostatnim przypadku pracodawca ma obowiązek zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu takiej umowy wraz ze wskazaniem przyczyn jej zawarcia, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia. Pracodawcy za niedopełnienie tego obowiązku informacyjnego grozi kara grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.

III. Zrównanie okresów wypowiedzenia umów zawieranych na czas określony i nieokreślony.

Dokonano również zrównania okresów wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas określony z okresami obowiązującymi przy umowach o pracę na czas nieokreślony. Ich długość jest uzależniona wyłącznie od stażu pracy pracownika u konkretnego pracodawcy. Nadal jednak przy wypowiadaniu umów o pracę na czas określony nie istnieje obowiązek wskazywania przyczyny wypowiedzenia ani jego konsultowania z zakładową organizacją związkową. Do stażu pracy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umów zawieranych od 22 lutego 2016 r., wlicza się łączny okres zatrudnienia u danego pracodawcy bez względu na przerwy.

Wyróżniamy trzy okresy wypowiedzenia:

dwa tygodnie – jeżeli staż pracy u danego pracodawcy jest krótszy niż 6 miesięcy;
jeden miesiąc – jeżeli staż pracy u danego pracodawcy wynosi co najmniej 6 miesięcy ale jest krótszy niż 3 lata;
trzy miesiące – jeżeli staż pracy u danego pracodawcy wynosi co najmniej 3 lata.

IV. Podsumowanie zmian.

Wprowadzone zmiany dotyczące umów o pracę na czas określony miały na celu przede wszystkim ochronę praw pracownika na rynku pracy i umocnienie jego pozycji. Nowelizacja jest próbą walki ze skalą zawierania tzw. umów śmieciowych, która dzięki zmianom zapewne zmaleje. Pracownicy mają dzięki temu większą stabilizację zatrudnienia, której brakowało przy umowach o pracę na czas określony zawieranych nawet na wiele lat. Z tego względu zmiany te z punktu widzenia pracownika należy ocenić jako korzystne. Natomiast z drugiej strony zostały ograniczone prawa pracodawców do wykorzystywania terminowych umów o pracę, w szczególności u pracodawców preferujących zawieranie ich na okresy trzyletnie lub dłuższe.

Autor artykułu.

Łukasz Bolesta – Prawnik