Spółka komandytowa – wady i zalety prowadzenia dział gosp. w formie spółki komandytowej

Do spółek osobowych zaliczamy m.in. spółkę komandytową, która oprócz cech spółki osobowej, posiada również elementy spółek kapitałowych. Dzięki temu staje się ona efektywną formą prowadzenia działalności gospodarczej, choć tak jak inne spółki, również i spółka komandytowa posiada swoje wady i zalety.

I. Spółka komandytowa – pojęcie i charakterystyka.

Jak stanowi Kodeks spółek handlowych [dalej zwany: KSH] w art. 102, spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Oznacza to, że w spółce komandytowej występują zawsze dwa rodzaje wspólników: komplementariusz i komandytariusz, którzy różnią się rodzajem odpowiedzialności oraz układem praw i obowiązków. Założyć spółkę komandytową mogą zarówno osoby fizyczne
i osoby prawne, jak i spółki osobowe.

Spółka komandytowa posiada podmiotowość prawną, czyli może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. O jej podmiotowości świadczy również występowanie pod własną firmą. Spółka komandytowa powstaje poprzez zawarcie umowy spółki w formie aktu notarialnego i wpis do rejestru KRS. Charakteryzuje się również odrębnym majątkiem, zaś rodzaje wnoszonych wkładów zależą od statusu wspólnika.

Oprócz odmiennie zakreślonej odpowiedzialności wspólników, którą cechuje wymóg określenia sumy komandytowej (czyli górnej granicy odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki wyrażona w pieniądzu), komandytariusz i komplementariusz różnią się zakresem praw i obowiązków, które można modyfikować w umowie spółki.

II. Zalety spółki komandytowej.

1. Podstawową zaletą spółki komandytowej jest brak wymagań odnośnie wysokości sumy komandytowej, która może być dowolnie ustalana w umowie spółki. Suma komandytowa jest to wyrażona w pieniądzu górna granica, do której może odpowiadać komandytariusz. Może być dowolnie obniża i podwyższana w trakcie prowadzenia spółki komandytowej, co jednak wiąże się ze zmianą umowy.
2. Wspólnikami spółki komandytowej mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne oraz inne podmioty mające zdolnością prawną. Dzięki temu spółka komandytowa może stać się dogodną formą organizacyjną, w której współpracują podmioty z różnym kapitałem. Umożliwia to połączenie pomysłów i kapitałów w celu rozwoju. Powoduje to również, że często jako komplementariusz występuje spółka
   z o.o., co również przekłada się na określone zalety i wady.
3. Na mocy art. 107 KSH komandytariusz może tytułem wkładu wnieść do spółki świadczenie niepieniężne. Jego wkładu nie mogą za to stanowić zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki, chyba że pozostałe wkłady mają wartość nie niższą od wysokości sumy komandytowej.
4. Spółkę komandytową charakteryzuje również ograniczona odpowiedzialność komandytariusza, który za zobowiązania spółki odpowiada solidarnie i subsydiarnie jedynie do wysokości sumy komandytowej. Komandytariusz jest dodatkowo wolny od odpowiedzialności w granicach wkładów wniesionych do spółki. Powoduje to znaczne obniżenie ryzyka prowadzenie działalności przez jednego ze wspólników.
5. Razem z ograniczoną odpowiedzialnością komandytariusza idzie możliwość jego nieangażowania w prowadzenie spraw spółki. W umowie spółki można swobodnie ukształtować prawa i obowiązki komandytariusza w tym zakresie. Dodatkowo komandytariusz jako wspólnik z ograniczoną odpowiedzialnością może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
6. Spółka komandytowa może kontynuować działalność w przypadku śmierci jednego ze wspólników. W razie śmierci komandytariusza jego spadkobiercy powinni jedynie wskazać w spółce jedną osobę do wykonywania ich praw. Zaś podział udziału komandytariusza w spółce jest możliwy jedynie za zgodą pozostałych wspólników.
7. W odróżnieniu od spółki z o.o., spółka komandytowa nie jest „podwójnie opodatkowana”. Oznacza to, że spółka nie musi płacić podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), a jedynie wspólnicy są opodatkowani (każdy z osobna) podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub osób prawnych (zależnie od tego czy są to osoby fizyczne lub prawne).

III. Wady spółki komandytowej.

1. Przy zakładaniu spółki komandytowej należy liczyć się z koniecznością dopełnienia szeregu formalności. Zgodnie z art. 106 KSH, umowa spółki powinna mieć formę aktu notarialnego, ponadto każda zmiana umowy wymaga również aktu notarialnego (wyjątkiem jest zawarcie umowy za pomocą elektronicznego wzorca umowy). Dodatkowo do powstania spółki wymagany jest wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.
2. Wraz z wymaganiami formalnymi przy zakładaniu spółki komandytowej, idzie konieczność ponoszenia pewnych kosztów związanych z min. zapłatą taksy notarialnej, podatku od czynności cywilnoprawnych (jego wysokość jest uzależniona od wysokości wkładów; przykładowo wartość wkładów do spółki wyniosła 10 tys. zł x stawka 0,5% = 50 zł.) czy opłaty od wpisu do rejestru i ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
3. KSH wyróżnia dwa rodzaje wspólników spółki komandytowej: komplementariusza
   i komandytariusza. Wadą takiego rozwiązania jest różnica między odpowiedzialnością wspólników, bowiem komplementariusz odpowiada solidarnie całym swym majątkiem, bez ograniczeń i subsydiarnie za zobowiązania spółki. Natomiast komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Jednak możliwe jest ograniczenie odpowiedzialności przez komplementariusza, gdy zostaje nim np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
4. Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości spółka komandytowa niezależnie od osiąganego przychodu jest obowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Oprócz utrudnień związanych z prowadzeniem dokumentacji, wymóg ten generuje również wyższe koszty obsługi księgowej firmy.
5. Ponadto wspólnicy spółki komandytowej będący osobami fizycznymi, w tym komandytariusz są obowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (ZUS) w pełnej wysokości. Comiesięczna płatność na rzecz ZUS sięga prawie 1200 zł, mnożąc tę kwotę przez wszystkich wspólników osiąga się znaczne sumy (dla przykładu w spółce z min. 2 wspólnikami: 12 miesięcy x 2 wspólników x 1200 zł = 28 800 zł rocznie). Dodatkowo wspólnicy spółki komandytowej nie mogą skorzystać z tzw. ,,małego ZUS-u’’.

IV. Podsumowanie.

Zważywszy na powyższe można zauważyć, że spółka komandytowa wydaje się być odpowiednim wyborem dla osób chcących prowadzić działalność gospodarczą na większą skalę, zwłaszcza gdy jedynym komplementariuszem staje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Brak „podwójnego opodatkowania” oraz ograniczona odpowiedzialność jednego ze wspólników (komandytariusza) stanowią mocne argumenty dla potencjalnych wspólników za wybraniem właśnie spółki komandytowej jako formy prowadzenia działalności gospodarczej.

Zobacz także:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – wady i zalety sp. z o.o.

Autor artykułu

Paulina Miksza – Prawnik