Kancelaria radcy prawnego a kancelaria prawna – zasadnicze różnice o których każdy klient powinien wiedzieć

Kancelaria radcy prawnego a kancelaria prawna – czy oba pojęcia są tożsame? Na pierwszy rzut oka potencjalnego klienta wydaje się że tak ale różnice są zasadnicze i każdy klient kancelarii radcy prawnego lub kancelarii prawnej powinien o nich wiedzieć.

Obecnie na rynku usługi oferuje wiele spółek czy też jednoosobowych działalności, których firma brzmi ,,kancelaria prawna’’. Wobec czego każdy klient powinien wiedzieć jaka jest różnica między kancelarią radcy prawnego a kancelarią prawną.

Podstawowa różnica pomiędzy kancelarią radcy prawnego a kancelarią prawną sprowadza się do osób świadczących pomoc prawną, w każdej z tych kancelarii. Mianowicie, korzystając z usług działalności o firmie ,,kancelaria prawna’’ brak jest pewności, iż usługi te są świadczone przez profesjonalnego pełnomocnika takiego jak: radca prawny lub adwokat czy nawet przez osobę posiadającą tytuł magistra prawa. Okazuje się więc, iż działalność o firmie ,,kancelaria prawna’’ praktycznie  może prowadzić każdy, bez względu na posiadane wykształcenie prawnicze czy kwalifikacje zawodowe. Ponadto, osoby świadczące pozornie profesjonalną pomoc prawną, które nie są radcami prawnymi ani adwokatami, nie podlegają kodeksom etyki zawodowej tychże grup. To oznacza, iż nie są zobowiązani do posiadania ubezpieczenia OC ani nie wiąże ich tajemnica zawodowa. Stwarza to więc bardzo poważne zagrożenie dla klientów, mogą np. wykorzystywać informacje uzyskane od klientów dla własnych celów biznesowych.

Ponadto używanie firmy ,,kancelaria prawna’’ przez inne kancelarie niż kancelaria radcy radcy prawnego lub adwokata stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, na co wskazuje orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r., (III CSK 245/07).  Sąd Najwyższy stwierdził, iż zwrot „kancelaria prawna” w firmie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może wprowadzać w błąd przez sugerowanie, że przedmiotem działania spółki jest świadczenie pomocy prawnej przez osoby będące adwokatami lub radcami prawnymi. Sąd Najwyższy wskazuje, iż te usługi prawnicze, które są zastrzeżone dla adwokatów lub radców prawnych, spółki kapitałowe nie mogą wykonywać dla swych klientów, przy pomocy zatrudnionych w tych spółkach na podstawie umów o pracę lub umów zlecenia radców prawnych. Sprzeciwia się temu, jak zresztą wykonywaniu wszelkich czynności przez radców prawnych zatrudnionych w spółce kapitałowej dla jej klientów, przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 1982 nr 19 poz. 145 ze zm., dalej jako ,,u.r.p.’’). Wprawdzie art. 8 ust. 1 u.r.p. pozwala radcy prawnemu wykonywać zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia – po uchyleniu art. 8 ust. 2 u.r.p. nawet z jednoczesnym wykonywaniem go w innych przewidzianych w art. 8 ust. 1 u.r.p. formach – jednakże chodzi tu wyłącznie o świadczenie pomocy prawnej na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy.

Sąd Najwyższy przypomina również, iż zgodnie z art. 433 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zm.) firma nie może wprowadzać w błąd, zwłaszcza co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności czy źródeł zaopatrzenia. Biorąc więc pod uwagę działalność o firmie ,,kancelaria prawna” może ona wprowadzać w błąd co do przedmiotu działalności, a mianowicie sugerować przeciętnemu klientowi, że przedmiotem działalności jest świadczenie pomocy prawnej przez osoby należące do takich prawniczych zawodów zaufania publicznego, jak zawód adwokata lub radcy prawnego. Zwrot ,,kancelaria prawna” może ze względu na kojarzenie przez przeciętnego klienta wykonywania zawodu adwokata lub radcy prawnego z prowadzeniem działalności w ramach kancelarii adwokackiej lub radcowskiej uzasadniać przekonanie klienteli, że objęte taką działalnością usługi prawne są świadczone przez adwokatów lub radców prawnych.

W omawianym orzeczeniu podkreślono również, iż działalność prawna nie jest wolna od ograniczeń, mogą ją wykonywać tylko podmioty do tego uprawnione przez Prawo o adwokaturze oraz ustawę o radcach prawnych i tylko w odpowiedniej formie. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest dopuszczalną formą wykonywania zawodu nie tylko przez adwokata, ale i radcę prawnego. Posłużenie się przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością przy wykonywaniu usługi prawnej radcą prawnym zatrudnionym przez nią na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia nie zmieniłoby tego, że stroną umowy o świadczenie pomocy prawnej byłaby ta spółka.

Dla porządku należy wskazać, iż jak stanowi art. 8 ust. 1 u.r.p., radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

Podsumowując, terminy kancelaria radcy prawnego i kancelaria prawna nie są jednoznaczne. Działalność gospodarczą pod firmą ,,kancelaria prawna’’ praktycznie może prowadzić każdy, bez względu na to czy posiada wykształcenie prawnicze oraz odpowiednie kwalifikacje. Taka praktyka jest jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego uważana za niedozwoloną.

Autor artykułu 

Michalina Opoka – Prawnik